سوالات متن – علوم نهم – فصل پانزدهم

با هم زیستن:

در درس مطالعات با مبحث بوم سازگان آشنا شده اید و در دوره ابتدایی درباره زنجیره های غذایی مطالب را آموخته اید.

در این فصل با انواع بوم سازگان و روابط جانداران در بوم سازگان آشنا خواهید شد.

بوم سازگان (اکوسیستم):

به مجموعه جانداران و محیط اطراف آنها که در یک محدوده و منطقه معینی قرار دارند اکوسیستم یا بوم سازگان میگویند.

جانداران یک بوم سازگان  با محیط اطراف خود دائما در حال تبادل ماده و انرژی هستند.

روابط جانداران در بوم سازگان:

روابط جانداران در یک اکوسیستم به سه دسته تقسیم میشود.

• همزیستی
• شکار و شکارچی
• رقابت

همزیستی:

رابطه همزیستی جانداران به سه دسته تقسیم بندی میشود.

• همسفرگی: همسفرگی به این معناست که یک جاندار سفره ای را پهن میکنه و خودش سیر میشه و جانداران دیگه از باقی مانده غذای او استفاده میکنند.مثلا یک شیر ،گوزنی را شکار میکنه و موقع خوردن آن مورچه ها و حشرات دیگه هم از جسد آن جاندار استفاده میکنند. در چنین حالتی شیر نه سود میبرد و نه زیان میبیند ولی ان حشرات سود میبرند.
• همیاری:وقتی در یک بوم سازگان دو گروه جاندار برای بقای خود به یکدیگر کمک میکنند ،به این رابطه ،همیاری گفته میشود.در رابطه همیاری هردو جاندار به هم سود می رسانند. مثلا مورچه ها از نوزادان شته نگهداری میکنند و در عوض شته ها شیره گیاهان را در اختیار مورچه ها قرار میدهند.
• انگلی:انگل به جاندار مزاحمی گفته میشه که با وارد شدن به بدن موجودات زنده دیگه (میزبان) برای او مشکلاتی را بوجود می آورد. در رابطه انگلی یک موجود مزاحم ، از بدن موجود دیگری غذای مورد نیاز خود را تامین میکند و میزبان را دچار بیماری میکند.

شکار و شکارچی:

دراین رابطه یک جاندار غذای جاندار دیگر میشه و از بین میره .که با این نوع رابطه آشنایی دارید.

رقابت:

رقابت جانداران بر سر قلمرو- جفت – غذا و حتی آب و هوا انجام میشود.حتی گیاهان نیز با هم برای کسب نور بیشتر،آب و مواد معدنی با هم رقابت میکنند.مثلا گیاهانی ارتفاع بیشتری دارند مانع از رسیدن نور به گیاهان کوچکتر می شوندو

 

برای دریافت نمونه سوالات خط به خط این فصل فایل زیر را دانلود کنید

دانلود pdf نمونه سوالات متن فصل پانزدهم